Οι πολύποδες ενδομητρίου είναι καλοήθεις σχηματισμοί που αναπτύσσονται στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (ενδομήτριο) και αποτελούνται από αδενικό και ινώδη ιστό. Εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας 40–60 ετών, αλλά μπορούν να παρουσιαστούν και σε νεότερες γυναίκες, ιδίως σε περιβάλλον ορμονικής ανισορροπίας ή υπερέκθεσης σε οιστρογόνα. Η ανάπτυξή τους είναι συνήθως σιωπηλή, ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις προκαλούν ανώμαλη αιμορραγία, ιδιαίτερα σε γυναίκες στην περιεμμηνόπαυση ή μετά την εμμηνόπαυση.
Το κύριο σύμπτωμα είναι η μητρορραγία, που μπορεί να εκδηλωθεί ως:
Μεσοκυκλική αιμορραγία
Αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση
Βαρύτερη περίοδος από το σύνηθες
Αιμορραγία μετά από επαφή
Σε γυναίκες με προβλήματα γονιμότητας, οι πολύποδες μπορεί να εμποδίζουν την εμφύτευση του εμβρύου ή να δημιουργούν φλεγμονώδη μικροπεριβάλλον στο ενδομήτριο.
Η διάγνωση βασίζεται στην διακολπική υπερηχογραφία, η οποία συχνά αναδεικνύει ενδομητρική πάχυνση ή εστιακή αλλοίωση. Η υπερηχογραφία με έγχυση φυσιολογικού ορού (saline sonohysterography) αυξάνει τη διαγνωστική ακρίβεια. Ωστόσο, η υστεροσκόπηση θεωρείται η μέθοδος αναφοράς, καθώς επιτρέπει την άμεση οπτική επιθεώρηση της κοιλότητας της μήτρας και τη στοχευμένη αφαίρεση του πολύποδα με ταυτόχρονη λήψη ιστολογικής βιοψίας.
Σύμφωνα με τις γερμανικές οδηγίες (AWMF/AGO), σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, η παρουσία ενδομητρικού πολύποδα αποτελεί ένδειξη αφαίρεσης, ακόμη και εάν είναι ασυμπτωματικός, λόγω αυξημένου (έστω και χαμηλού) κινδύνου ατυπίας ή υποκείμενης κακοήθειας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε γυναίκες που λαμβάνουν ταμοξιφαίνη για καρκίνο μαστού, καθώς παρουσιάζουν αυξημένο ποσοστό εμφάνισης πολυπόδων με προκαρκινικές αλλοιώσεις.
Η θεραπεία των ενδομητρικών πολυπόδων είναι κυρίως χειρουργική και πραγματοποιείται με υστεροσκοπική αφαίρεση. Πρόκειται για μία ελάχιστα επεμβατική επέμβαση, που γίνεται διατραχηλικά, χωρίς τομές, με χρήση ειδικού ενδοσκοπικού εξοπλισμού μικρής διαμέτρου (συνήθως 5–8 mm). Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό ελαφρά αναισθησία και η ασθενής επιστρέφει στην καθημερινότητά της την ίδια ή την επόμενη ημέρα.
Η ιστολογική εξέταση του αφαιρεθέντος πολύποδα είναι απαραίτητη, ώστε να αποκλειστεί η ύπαρξη κυτταρικών ατυπιών ή πρώιμης κακοήθειας. Η παρακολούθηση με τακτικά υπερηχογραφήματα και γυναικολογικές εξετάσεις είναι σημαντική, ιδίως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ιστορικό υποτροπής ή παράγοντες κινδύνου (ηλικία, λήψη ταμοξιφαίνης, υπερπλασία ενδομητρίου).
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των ενδομητρικών πολυπόδων αποτελεί σημαντικό βήμα για την πρόληψη σοβαρότερων γυναικολογικών παθήσεων, την προστασία της αναπαραγωγικής ικανότητας και την καθημερινή ποιότητα ζωής της γυναίκας.
